Maand van de Geschiedenis 2025 : Grenzeloos Binnenveld
4 oktober t/m 16 nov. 2025
Jan Nab
Het museum doet vanzelfsprekend weer mee met ‘De maand van de geschiedenis’. Dit jaar is het thema ‘Natuurlijk’. Museum de Casteelse Poort samen met HV Oud Wageningen en stichting Mooi Binnenveld vullen het thema in met de tentoonstelling ‘Grenzeloos Binnenveld’.
Het Binnenveld is een provincie- en gemeentegrens overstijgende vallei met een rijke geologische en cultuurlandschappelijke geschiedenis van natuur en landbouw. We willen laten zien hoe bijzonder het gebied is als open landschap met rijke geschiedenis, met landbouw en natuur, kansen en bedreigingen. Andere WERV-gemeenten worden betrokken bij deze tentoonstelling.
We gaan met zeven mijls-stappen door de geschiedenis en toekomst van het Binnenveld.
70000 jaar: Gletsjers en koude vlakten
De op één na laatste ijstijd heeft het Binnenveld gevormd. De Utrechtse en Gelderse Heuvelrug zijn nog verbonden, in de Gelderse Vallei is het ijs verdwenen.
7000 jaar: Versteende eiken en veenvorming
Na de laatste ijstijd heeft zich een eikenbos gevormd dat uiteindelijk weer verstikt is door veenvorming. Dit resulteerde in een veenpakket van soms wel 7 meter dik.
700 jaar: ontstaan cultuurlandschap
Stedelijke ontwikkeling van Wageningen en Rhenen heeft invloed op het Binnenveld. Wageningen wordt beschermd tegen het water door dijken. De Dijkgraaf wordt gegraven, en polders gevormd t.b.v. de landbouw. De dikke veenlagen worden afgegraven in de loop van eeuwen.
De Hertog van Gelre en de Bisschop van Utrecht vechten conflicten uit, en beschermen zich met versterkte steden en kastelen.
70 jaar : Ruilverkaveling
Na de 2de oorlog begint de uitvoering van de ruilverkaveling. Natte gebieden worden gedraineerd, de Grift wordt verbeterd tot Valleikanaal, en bruggen en wegen worden aangelegd. De natuur gaat achteruit (bv vegetatie en vlinders) en een eerste formele natuurgebied ontstaat: Bennekomse Meent.
7 jaar : Natuurherstel
Omliggende steden knabbelen aan het Binnenveld. Om dit te stoppen werken burgers, boeren en overheid samen en stichten de Binnenveldse Hooilanden. Een groot natuurgebied wordt ingericht voor natuur- en landschapsbescherming in combinatie met de landbouw.
Nu, jaar 0 : Wat is de stand van de natuur op dit moment?
Wat is het resultaat van de samenwerking en de stichting van de Hooilanden? Dit laten we zien met resultaten van de monitoring in het Binnenveld.: soorten en aantallen van sleutelsoorten planten en dieren.
Over 70 jaar:
Toekomstvisies worden gedeeld, en bezoekers worden uitgedaagd om zelf mee te denken over de toekomst van het Binnenveld.
Tenslotte wordt er aandacht besteed aan de WOII en het Binnenveld, dat werd geïnundeerd en lange tijd Sperrgebiet was.
De tentoonstelling wordt aangevuld met kunst die is geïnspireerd op het Binnenveld.